Đọc hai cuốn cùng lúc. Cùng là văn học thiếu nhi, nhưng Khu vườn mùa hạ cho cảm giác thoải mái hơn hẳn.
Dế mèn có thể là kinh điển của Việt Nam, nên muốn đọc thử. Ba chương đầu được viết riêng và là một tập truyện độc lập, nên rõ ràng rất khác với bảy chương sau. Tôi cũng xém bỏ dở sau khi đọc ba chương đầu. Đó là loại giáo điều siêu hạng. Mỗi câu mỗi đoạn đều có dụng ý, không phải tại ngôn ngoại thì tại ngôn nội. Luôn có bài học rút ra từ mỗi hành động, mỗi động tác, mỗi cảnh vật. Tôi không còn là trẻ con nên cảm thấy chán ngán vô cùng. Nhớ đến câu thoại trong Secret Garden của Ha Ji Won và Huyn Bin: chỉ có những đứa trẻ mới nói "tôi lớn rồi" thôi, anh nói mình giống như một đứa trẻ, chứng tỏ anh không còn trẻ con nữa đâu.
Đọc về bối cảnh sáng tác của Dế mèn xong thì chỉ biết nói "hèn chi" và "chẳng trách". Ba chương đầu được sáng tác năm 1941. Thời kỳ xây dựng đỉnh cao của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Hoặc là phải viết như vậy, hoặc là đầu óc đã thấm nhuần nên muốn viết như vậy. Tôi lại vừa đọc xong "Chuyện kể năm 2000" của Bùi Ngọc Tấn nên chỉ biết lắc đầu mà thôi. (Mới mấy ngày trước đọc thấy Bùi Ngọc Tấn già lắm rồi, giờ đang bệnh chỉ nằm trên giường được thôi. Đời người chẳng mấy khi nữa rồi lại chấm dứt.)
Khu vườn mùa hạ làm tôi thoải mái hẳn đi sau khi đọc Dế mèn. Cũng có đôi chỗ triết lý già nua giáo điều. Nhưng không quá nhiều. Vẫn ý như trên, trẻ con luôn muốn tỏ ra mình là người lớn. Khu vườn mùa hạ rất giản dị và dễ thương.
Bảy chương sau của Dế mèn cũng giản dị, nhưng không dễ thương. Giản dị quá đáng đến mức đơn giản. Đó là về cách viết câu của tác giả. Câu ngắn. Một đoạn có nhiều câu ngắn. Tả cảnh cũng dùng từng câu ngắn. Ngắn và ít ý chứ không phải dạng cô đọng súc tích như "yên hoa tam nguyệt há dương châu." Cách hành văn này không hợp với tôi. Có lẽ tác giả cố tình viết như vậy để trẻ em dễ hiểu. Nhưng mà văn trong sáng, dễ hiểu không phải là tập hợp của các câu ngắn. Không nên lạm bàn, tôi vẫn còn đang học theo Joseph M. William trong cuốn Style: Toward Clarity and Grace.
Suy nghĩ sau khi đọc hết Dế mèn là tại sao bạn Mèn luôn nhìn thấy cái xấu xí của người mới gặp. Khi là diện mạo, khi là kiểu cách. Diện mạo, kiểu cách là của người ta nhưng là cảm quan của mình. Nói theo kiểu tàu là có tâm ma nhìn đâu cũng thấy ác. Truyện cho trẻ em mà như vậy sao. Lại là so sánh trực tiếp với Khu vườn mùa hạ. (Hình đang tự giẫm lên chân mình...)
Một điều nữa là không có sự phát triển về tâm lý và tính cách của bạn Mèn. Bạn vẫn bốc đồng, hời hợt từ đầu đến cuối truyện. Sự đã rồi mới tìm cách sửa sai. Sửa sai rồi cũng không học tập được gì.
No comments:
Post a Comment